Қытай мен Орталық Азияның ынтымақтастығы: жаңа бөтелкедегі ескі шарап па әлде жаңа коктейль ме?

Аңдатпа

Орталық Азия соңғы жылдары «Бір белдеу, бір жол» бастамасының және Қытайдың Еуразиядағы үздіксіз ілгерілеуінің, сондай-ақ АҚШ, Жапония, Үндістан және Еуропалық Одақтың аймаққа жаңадан қызығушылық танытуының арқасында маңызды халықаралық назарға ие болды. Соңғысы аймақта «Ұлы ойынды» еске түсіретін институционалдық жарысқа әкелді, ол Питер Хопкирк 19 ғасырда Орталық Азиядағы Ресей мен Ұлыбритания арасындағы бәсекелестікті сипаттау үшін танымал еткен термин. Жаңадан пайда болған «Жаңа Ұлы ойын» Орталық Азия бойынша бірқатар елдер аймаққа еніп, бес «стан» елдерімен ынтымақтастық орнату үшін орнатқан диалогтарға негізделген.

Қытай өзінің геосаяси және экономикалық артықшылықтарын пайдалана отырып, Орталық Азия елдерімен бірқатар байланыс арналарын құрды, соның ішінде 2020 жылы Қытай-Орталық Азия ынтымақтастық механизмі немесе C+C5 және 2023 жылы С+С5 саммиті құрылды. «Бір белдеу, бір жол» бастамасымен және Шанхай ынтымақтастық ұйымымен бірлесе отырып, Қытай өз ықпалын батысқа қарай кеңейтуге және Орталық Азияда қолдау көрсететін аймақтық қоғамдастық құруға нақты мүдделі екенін көрсетті. Қытай мен Орталық Азия ынтымақтастығына назар аудара отырып, бұл мақала Қытайдың Орталық Азиядағы соңғы күш-жігерін және аймақтағы жаңа Ұлы ойынның қозғаушы күші ретінде қызмет ететін басқа да осыған ұқсас бастамаларын қарастырады. Мақалада C+C5 бар бастамалардың бір тармағы ғана емес, Қытай мен Орталық Азия арасындағы одан әрі ынтымақтастық үшін үлкен әлеуеті бар жаңа бастама екені айтылған.